معلول و مشکلات همیشگی

رضاپور -معلولان بخشی از افراد جامعه اند که شناسایی آن ها و درک موقعیت، نیازها و استعدادهایشان در قالب وظیفه ای مدنی بر عهده دولت ها قرار گرفته است.
همچنین فراهم کردن بستر مناسب برای گسترش ارتباط اجتماعی و جلوگیری از انزوای آن ها مهم ترین وظیفه افراد جامعه هم محسوب می شود وگرنه حقوقی نظیر اشتغال، تحصیل، تأمین اجتماعی، درمان و ... برای همه افراد اجتماع و شهروندان محفوظ است و فرد معلول در هر موقعیت و با هر استعداد و توانی از این قاعده مستثنی نیست.گام اول در این زمینه، بهسازی معابر و مناسب سازی سازه های شهری و محلی برای استفاده معلولان است که پایه و اساس حضور در اجتماع و ارائه خدمات و تسهیلات شهروندی آنان را شکل می دهد.معلولی که نمی تواند از پیاده روی پر از چاله، کوچه و خیابان محل زندگی اش به راحتی عبور کند و از وسایل حمل و نقل عمومی استفاده کند، چگونه قادر خواهد بود به تحصیل یا اشتغال بپردازد؟همین نکته وظیفه شهرداری را برای بهسازی شهر و توجه به این مسئله در ساخت سازه های محلی پررنگ تر می کند و این نهاد خدماتی فرهنگی و اجتماعی را وامی دارد در به وجود آوردن محیطی بهتر برای معلولان تلاش مضاعفی انجام دهد.اگرچه مشکلات معلولان به همین جا ختم نمی شود و ...
در این گزارش به وضعیت کنونی شهر و مشکلات پیش روی معلولان پرداختیم.
موانع معماری
وضعیت معماری و وجود پله ها اولین مشکل معلولان برای زندگی در شهر است.
«مولایی» با تأکید بر این موضوع، مشکلات معلولان را در این زمینه بسیار عمیق و دامنه دار توصیف می کند و درباره آن توضیح می دهد: وضعیت پیاده روها، وسایل حمل و نقل و هرچه در کوچه و خیابان به چشم می آید، برای معلول مانند تابلوی ورود ممنوع است. چاله ها و پستی و بلندی های سطح معابر حتی گردشی کوتاه در اطراف منزل را برای ما دشوار می کند و عملا راهی جز خانه نشینی برایمان باقی نمی گذارد. درحالی که معلول نیز فردی از جامعه است که حق دارد در جمع دیگران حضور یابد و در این زمینه نباید محدودیتی داشته باشد.وی اضافه می کند: بهترین گزینه برای حمل و نقل آسان معلولان استفاده از وسایل نقلیه مخصوص این قشر است که متأسفانه قیمت بالایی دارد و درباره تولید و فروش آن به توانایی مالی اقشار معلول توجه نمی شود.این همشهری، بازسازی خیابان ها با محوریت پیاده روسازی را حرکتی فرخنده می داند که معلولان را دلگرم می کند. او ادامه می دهد: امیدواریم روزی برسد که هر کلنگی که در شهر به زمین می خورد، مشکلات عبور و مرور معلولان هم در نظر گرفته شده باشد.
ویلچر پای من است
مصطفی ٢٧ ساله می گوید: بیماری و حادثه برای هرکسی ممکن است پیش بیاید و فرد را زمین گیر کند، ولی متأسفانه در جامعه ما به موضوع و مبحث معلولیت به خوبی پرداخته نشده و همین موضوع در کنار مشکلات اقتصادی ممکن است فرد معلول را وادار به خانه نشینی کند.وی ادامه می دهد: متأسفانه هم اکنون این تنها راهی است که معلولان در آن قدم گذاشته اند چون جبر جامعه و فرهنگ حاکم بر آن، معلول را به این مسیر هدایت می کند.او درباره حمل و نقل معلولان و معضلات آن می گوید: بسیاری از روزها در سرما و گرما کنار خیابان منتظر تاکسی می مانیم و متأسفم که بگویم برخی از رانندگان حتی حاضر نیستند مسیرمان را بپرسند.آن ها دنبال مسافران حاضر و آماده ای اند که سریع سوار و پیاده می شوند، وسایل نقلیه عمومی را هم که اصلا حرفش را نزنیم بهتر است.
وی می افزاید: تنها راه ممکن استفاده از آژانس است که آن هم به هزینه زیادی نیاز دارد. برخی رانندگان ویلچر را بار اضافی محسوب می کنند و برای آن کرایه جداگانه ای می خواهند درحالی که ویلچر پاهای یک معلول است و از او جدا نیست.
قیمت ویلچر و مشکلات مالی
معلولانی که از ویلچر استفاده می کنند همیشه با یک معضل بزرگ مواجهند که همان نادوام بودن این وسیله ضروری است.قیمت این وسیله (پاهای چرخدار) بسیار زیاد است و براساس تحقیقی که کرده ایم از حدود ١٠٠ هزار تا یک میلیون تومان قیمت دارد.البته بهای ویلچرهای برقی آن طور که (محبوبه - ج) می گوید، تا ٨ میلیون تومان نیز می رسد.وی اضافه کرد: هیچ کس حاضر نیست معلولان را در خرید این وسیله حمایت کند. معلولان زیادی هستند که مجبورند از یک صندلی چرخدار برای حرکت در منزل، محل کار، کوچه و ... استفاده کنند.
برای هر محیطی به ویلچری ویژه نیاز است به طور مثال اگر از ویلچری که خاص منزل و برای استفاده روی فرش و موکت است، در محیط آسفالت استفاده شود، این امر نه تنها دردسرساز است بلکه عمر مفید این وسیله را نیز به شدت کاهش می دهد.

همیشه در حاشیه
علی.ع ٤٥ ساله می گوید:معلولان همیشه در حاشیه اند و مسائل آن ها آخرین نکته ای است که به ذهن مسئولان می رسد.ما همیشه حرف های اصلی را می زنیم و مطالبات به حقی داریم ولی جواب های حاشیه ای می شنویم؛ به عنوان نمونه چه کسی یک مرکز ویژه برای اشتغال معلولان سراغ دارد؟ شما می توانید حتی یکی از آن ها را نام ببرید؟
این ها همه بوق گوش کرکن است. فقط تبلیغ!
وی از عملی نشدن قانون جامع حمایت از حقوق معلولان گله می کند و می گوید: زشت نیست که برای حمایت از معلولان قانونی تصویب شود اما پس از چند سال هنوز آن قانون عملی نشده باشد؟وی بهسازی معابر شهر را یک اولویت اساسی برای احیای حقوق از دست رفته معلولان می داند و در این باره تذکر می دهد: شهرداری سال گذشته بخشی از پیاده روهای شهر را سنگ فرش کرد اما حالا همان پیاده روها پر از مانع، چاله و دست انداز است و وقتی هم که قسمتی از پیاده رو کنده می شود، مدت ها طول می کشد تا به حالت اول برگردد.
دست به کار شوید، دیر نیست
دیدگاه نادرست در خصوص مسئله معلولیت معضلی است که سلیمانی درباره آن چنین می گوید: همواره این گونه بوده است که هرجا عکس یک ویلچر یا تصویری از فرد معلول دیده می شود، زیر آن نیز شماره حسابی برای کمک مالی وجود دارد، اما معلولان فقط به پول نیاز ندارند بلکه به حمایت و توجه واقعی دیگران بیش از هر چیز نیازمندند. معلولان هرجور شده صندلی چرخدار یا عصایی تهیه می کنند ولی کو جایی که بتوان در آن حرکتی کرد و به زحمت نیفتاد یا آسیب ندید؟وقتی در کوچه و خیابان جایی برای تردد ما وجود ندارد این حس القا می شود که هیچ کس دوست ندارد ما را ببیند چه برسد به آن که حقوق شهروندی ما را رعایت کند.باور کنید هر وقت به خود بیاییم و دست به کار شویم دیر نیست، همه مشکلات ما را می دانند و برایمان دل می سوزانند ولی کسی نیست که برای رفع مشکل ما احساس مسئولیت کند.جعفری ٥ سال است که راننده تاکسی است وقتی از وی می پرسم با مسافران معلول چه کار می کنید؟ می گوید: اگر ببینم مسافری معلول و با ویلچر حاشیه خیابان برای تاکسی ایستاده است حتی اگر مسیرم جای دیگری باشد، توقف می کنم و از خودرو پیاده می شوم و کمکش می کنم.وی اضافه می کند: اکثر معلولانی که تا الان سوار کردم، جوان بوده اند و از آن ها حتی کرایه هم نگرفته ام و به بهانه این که امروز صلواتی کار می کنم رایگان آن ها را تا مقصدشان رسانده ام.
وی با اشاره به این که باید هنگام سختی ها به یکدیگر کمک کنیم، می افزاید: به همه توصیه می کنم به افراد معلول کمک کنند، فکر کنید این شرایط ممکن است روزی برای ما ایجاد شود.گمان نکنم در هیچ دین و آیینی بر لزوم احترام به حقوق انسان ها و کمک به آن ها تأکید نشده باشد.

سازمان های دولتی موظف به مناسب سازی
معاون توان بخشی سازمان بهزیستی خراسان جنوبی نیز به خبرنگار ما گفت: به استناد ماده ٢ قانون جامع حمایت از حقوق معلولان، تمامی سازمان های دولتی، اماکن عمومی و همه شرکت هایی که از بودجه دولت استفاده می کنند، موظفند که ساختمان ها را برای معلولان که طیف گسترده ای هم در جامعه هستند، مناسب سازی کنند.
اردونی با اشاره به این که ٣ درصد جمعیت جامعه مبتلا به معلولیت جسمی و حرکتی هستند، افزود: سالمندان به علت کهولت سن، بیماران ام اس و ضایعه نخاعی و کسانی که از ناحیه اندام های تحتانی دچار معلولیت هستند و در رفت و آمد خود با مشکل مواجهند، از جمله کسانی هستند که باید محیط برایشان مناسب سازی شود.
وی با بیان این که مناسب سازی ادارات و سازمان ها تنها مختص قسمت های ورودی نیست، اضافه کرد: نصب آسانسور، مناسب سازی سرویس های بهداشتی و تمام قسمت های داخل ساختمانی که فرد معلول در آن زندگی می کند، باید متناسب با شرایط او باشد.
وی در بحث مناسب سازی به انجام این اعمال طبق استانداردها تأکید کرد و افزود: تمامی دستورالعمل ها و ضوابط در خصوص مناسب سازی به سازمان های دولتی و ادارات ابلاغ شده است ولی همکاری برخی ادارات چندان رضایت بخش نیست یا این که ساختمان برخی مراکز دولتی استیجاری می باشد یا از قبل ساخته شده است.ولی در مجموع در شهر بیرجند ٣٠ درصد استانداردها در بخش مناسب سازی رعایت شده است.
در ادامه گزارش برای این که از اقدامات شهرداری بیرجند در زمینه مناسب سازی در این حوزه مطلع شویم بعد از چندین بار تماس تلفنی و قرار مصاحبه حضوری با معاون سازمان رفاهی تفریحی شهرداری بیرجند، در ساعت مقرر به محل کار ایشان رفتیم که متأسفانه موفق به انجام مصاحبه نشدیم.شایان ذکر است این مقام مسئول حاضر به انجام مصاحبه تلفنی نبود یا به نوعی از پاسخ دادن به سوالات خراسان طفره می رفت.

• روزنامه خراسان