شمعدانی | پایگاه اینترنتی معلولان ایران- اخبار حوزه معلولیت
آیا معلولان با جعبه جادویی آشتی می کنند؟

حذف تصاویر و رنگ‌ها  | تاریخ ارسال: 1394/6/1 | 

نقبی بر رویکرد اخیر رسانه ملی؛

آیا معلولان با جعبه جادویی آشتی می کنند؟


کلیشه سازی رسانه ملی درخصوص معلولان، امسال با نگاه واقعی تری که در برخی برنامه های تلویزیونی مشاهده می شود در حال تغییر است و امید می رود صدا و سیما با رویکرد بهبود مستمر و پردازش واقعی، نمایش بهتری را از سیمای معلولیت، مسائل و دغدغه های اقشار معلول بازتاب دهد.
طی سال های اخیر شاهدیم که برخی کارگردانان در رسانه ملی با نگاه کلیشه ای، سنتی و بعضا غیرکارشناسانه به تولید محتوا درخصوص موضوع معلولیت می پردازند که شاید بدآموزترین بخش آن به نشاندن «بدمن» مجموعه های تلویزیونی بر روی ویلچر در قسمت آخر بخصوص در سریال‌های مناسبتی باشد؛ روشی که به اعتقاد بسیاری از افراد دارای معلولیت، بار فرهنگ‌سازی غلط را بر دوش معلولان قرار داده است.
امسال اما در بعضی آثار تلویزیونی شاهد تغییر مسیر برنامه سازان رسانه ملی برای تولید محتوای بهتر و جهت دهی واقعی تر تشخیص، تحلیل و خروجی کارشناسانه آثار با موضوع معلولیت هستیم که جای تقدیر دارد.
نمونه این آثار، برنامه های «شب های تابستان» از شبکه 3 و «نقطه های برجسته» کاری از شبکه افق هستند که به نظر می رسد دست اندرکاران تهیه آنها سعی دارند از کلیشه های قالب فاصله گرفته و افق روشن تری را پیش روی افراد دارای معلولیت قرار دهند.
«شب‌های تابستان» که برنامه ای جُنگ محور است و بعد از اخبار ساعت 22 از شبکه 3 پخش می شود، طی شب های اخیر مهمانانی را از جامعه معلولان دعوت و سعی کرده مسائل و دغدغه های اقشار معلول را از زبان کارشناسان، نخبگان و دیگر افراد دارای معلولیت بیان کند.
مانی رضایی فرد ماجراجویی که معلولیت دیستروفی عضلانی دوشن دارد و از ویلچر استفاده می کند یکشنبه 4 مرداد ماه مهمان برنامه «شب‌های تابستان» بود. او در گروه «باما» متشکل از افراد ماجراجوی دارای معلولیت حضور دارد. مانی ضمن ارایه توضیحاتی درخصوص کارهای خود و هم‌گروهی‌هایش در زمینه تجربه پرواز با پاراگلایدر گفت: این ماجراجویی‌ها باعث شد خودم را باور کنم و دید دیگران را نسبت به خودم تغییر دهم.
اما سهیل معینی مدیرعامل انجمن باور که فردی نابیناست سه شنبه 13 مرداد مهمان برنامه بود. او در پاسخ به سوالی درخصوص اینکه آیا شما در انجمن باور از معلولان دستگیری می کنید؟ گفت: ما دست کسی را نمی گیریم بلکه کاری می کنیم افراد روی پای خودشان بایستند. معینی همچنین گفت: خوشبختی با تغییر محیط حاصل نمی شود بلکه با تغییر درون حاصل می شود.
جمعه 16 مرداد نیز امیر رضاییان مخترع معلول که 130 اختراع کاربردی را به ثبت رسانده به برنامه دعوت شد. امیر در جواب مجری برنامه که از او سوال کرد «آیا تا کنون پیش آمده به خدا بگویی چرا من؟» پاسخ داد: «بله زمانی که دو سال پیش وقتی برای گرفتن جایزه مقام اول کشوری در زمینه اختراع از دست رییس جمهور وقت به روی سن رفتم به خدا گفتم «چرا من؟ چرا حالا؟ چرا اینجا؟!».
یکشنبه شب 18 مرداد نیز مجید انتظاری خبرنگار دارای معلولیت خبرگزاری ایسنا که در سرویس اقتصادی حوزه مسکن فعالیت می کند به مناسبت تقارن با روز خبرنگار در «شب های تابستان» حضور یافت. حسینیان مجری برنامه در ابتدا بدون توجه به معلولیت مجید از او خواست تا تحلیلی از آخرین وضعیت مسکن ارایه دهد که این نگاه مجری، ارزشمند بود. انتظاری بعد از ارایه اخبار، شرایط و بازار بخش مسکن، به چالش های فرهنگی معلولان اشاره کرد و گفت: «مردم ما بسیار خوب هستند و من از زندگی در کنار آنها لذت می برم. اما بعضی افراد گاهی فراموش می کنند فردی که از دو عصا استفاده می کند یا یک فرد نابینا لزوما گدا نیستند».
برنامه «نقطه های برجسته» کاری از شبکه افق نیز با نگاهی مثبت و حقیقی به مسائل افراد دارای معلولیت پرداخته است. این برنامه که جمعه شب ها از ساعت 19 به روی آنتن می رود سعی کرده با روشی نوین، سیمایی کلی از وضعیت معلولان در جامعه را به تصویر بکشد. نکته جالب برنامه، مجری آن است که یک خانم نابیناست. مهمانان نیز افراد دارای معلولیت و خانواده هایشان هستند. در خلال برنامه سعی می شود ضمن ارایه جزئیاتی از زندگی مهمانان دعوت شده، دغدغه های عمومی افراد دارای معلولیت همچون دسترسی، آموزش، اشتغال، فرهنگ و سلامت مورد تفحص قرار گیرند.
طبق ماده 12 قانون جامع حمایت از حقوق معلولان، «سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران موظف است حداقل دو ساعت از برنامه های خود را هر هفته در زمان مناسب به برنامه های سازمان بهزیستی کشور و آشنایی مردم با توانمندی های معلولین اختصاص دهد». اما از زمان تصویب قانون در سال 1383 این مساله کمتر شکل اجرایی به خود گرفته و در کارهای پراکنده و مناسبتی نیز به موضوع معلولیت با نگاه سیاه و سفید پرداخته شده است. یا معلولان را قدیس معرفی کرده اند یا رییس باند خلافکارها. بعضا هم که مشکلات واقعی معلولان در رسانه ملی گفته می شده توسط خود معلولان بوده است.
اتفاق افتاده که یک سریال پرمخاطب با پیامی که در پایان داستان می دهد، تلاش چندین ساله معلولان برای فرهنگ‌سازی را نقش بر آب کرده است. نمونه این مساله در مجموعه های «شاید برای شما هم اتفاق بیفتد» به وضوح دیده شد؛ یا در سریال «ستایش»، انیس که انسان بدجنسی بود در نهایت سکته کرد و ویلچرنشین شد. «آوای باران نیز به همین شکل بود. لذا کارگردانان و تهیه کنندگان آثار تلویزیونی باید قبل از ساخت مجموعه ها درخصوص نحوه پرداختن به موضوع معلولیت توجیه شوند.
اما با توجه به بررسی دو برنامه تولیدی اخیر رسانه ملی به نظر می رسد صدا و سیما قصد دارد با دیدگاه به زیستی نگرانه، مشکلات معلولان را به عنوان 15 درصد از جمعیت جامعه رصد کند و کلیشه های قالب گذشته درخصوص این قشر را کنار بگذارد. لذا امید می رود برخی معلولان که سال هاست با تلویزیون قهر کرده اند با  جعبه جادویی آشتی کنند.

منبع: جماران

 

نشانی مطلب در وبگاه شمعدانی | پایگاه اینترنتی معلولان ایران:
http://shamdani.com/find-1.83.8050.fa.html
برگشت به اصل مطلب