سهم کودکان معلول بر اثر بقایای مواد منفجره جنگ و مین‌ها چقدر است؟

بقایای مواد منفجره جنگ و مین‌های ضد نفر عامل مهمی در معلولیت کودکان هستند. اسناد بین‌المللی همچون پیمان منع استفاده از مین، مصوب سال 1997 میلادی به کاهش تعداد افرادی که توسط این سلاح‌ها کشته یا زخمی می‌شوند کمک کرده‌اند؛ اما در میان تعداد کل تلفات، درصد کودکان بالا رفته است.

به گزارش سرویس «اجتماعی» ایسنا، از سال 2005 میلادی تاکنون، هر ساله تقریبا دو تا 30 درصد تلفات را کودکان تشکیل داده‌اند واز آغاز پایش در سال 1999میلادی، هر سال حداقل هزار مورد تلفات کوکان به ثبت رسیده است. در سال 2010 میلادی، کودکان 55 درصد کل مرگ و میر غیر نظامیان را تشکیل داده‌اند، یعنی بیشترین موارد مرگ و میر ناشی از مین‌ها و بقایای مواد منفجره جنگ به این گروه غیرنظامی یعنی کودکان مربوط می‌شود. در برخی کشورهای آلوده به مین مانند افغانستان و کامبوچ، درصد تلفات کودکان حتی بالاتر است.

از سال 2008 بیشترین تلفات مربوط به پسران بوده است، زیرا تقریبا نیمی از کل تلفات غیرنظامی را پسران تشکیل می‌دهند. در سال 2008 میلادی، 73 درصد کل تلفات ناشی از مین‌ها و بقایای مواد منفجره جنگ را پسران تشکیل داده‌اند. در بسیاری از کشورهای آلوده به مین، پسران بیشتر از دختران در مسیر مین‌ها یا بقایای مواد منفجره جنگ قرار دارند، زیرا آنها بیشتر در فعالیت‌های بیرون از منزل مانند گله‌داری، جمع آوری چوب وغذا و جمع کردن فلزات غراضه شرکت دارند. همچنین در مقایسه با دختران احتمال اینکه آنها به اجسامی که پیدا می‌کنند دست بزنند، بیشتر است.

بیش از یک سوم بازماندگان انفجارها قطع عضو می‌شوند. این درصد در کودکان به دلیل جثه کوچکتری که دارند بیشتر است. توانبخشی جسمی کودکان از بزرگسالان پیچیده‌تر است. چراکه استخوان‌های کودکان سریع‌تر از بافت‌های نرمشان رشد می‌کنند، ممکن است چندین بار نیاز به تکرار قطع عضو داشته باشند. پروتزها باید در زمانی که کودک رشد می‌کند تنظیم و با شرایط او منطبق شوند.

نیازهای اجتماعی واقتصادی کودکان بازمانده نیز برای بازپیوند در جامعه با بزرگسالان متفاوت است. در بسیاری از کشورها، کودکان بازمانده از بلایا به خاطر نیاز به زمان طولانی برای بهبودی و یا به دلیل فشار توانبخشی را بر دوش خانواده‌شان می‌گذارند و ناچار به ترک تحصیل پیش از موعد می‌شوند. این کودکان ممکن است قادر نباشند پیاده تا مدرسه راه بروند و در عین حال به خدمات حمل و نقل مناسب دسترسی نداشته باشند؛ کلاس‌ها نیز ممکن است قابل دسترسی نباشند و ممکن است برای توجه به نیازهای این کودکان آموزش ندیده باشند. دسترسی به آموزش رایگان برای کودکانی که در اثر انفجار مین یا دیگر وسائل منفجره معلول شده‌اند، هم برای ترویج احساس عادی بودن در زندگی و هم برای درآمیختن با همسالان خود ضرورت دارد و به آنها امکان می‌دهد در جامعه مشارکت کامل داشته باشند.

برنامه‌های کمک به قربانیان کمتر به مسائل مربوط به جنسیت و سن می‌پردازند. در مطالعه‌ای که در سال 2006 میلادی توسط سازمان بین‌المللی معلولین بر روی بیش از 1600 بازمانده از 25 کشور درگیر جنگ انجام شد، تقریبا یک سوم پاسخ دهندگان گزارش داده‌اند که خدمات ارائه شده به کودکان "هرگز" یا " تقریبا هرگز" با نیازهای خاص و سن آنها تناسب نداشته است از آنجا که کودکان درصد روز افزونی ازکل تلفات ناشی از انفجار بمب یا سایر مواد منفجره را در گروه غیر نظامیان تشکیل می‌دهند.

اجرای سیاست‌ها و توصیه‌های هدفمندی که پاسخگوی نیازهای این کودکان باشد، ضروری است. این اقدامات باید شامل تفکیک آمار تلفات بر اساس سن و جنسیت ، آموزش کارشناسان بخش آموزش و بهداشت برای پاسخ به نیازهای کودکان بازمانده از بلایا و کمک بیشتر به قربانیان، به عنوان پایه‌های مهم برنامه‌های کاهش خطرات بقایای مواد منفجره جنگ، با دستورالعمل‌های خاص کودکان دارای معلولیت باشد.

منبع: ایسنا