شمعدانی | پایگاه اینترنتی معلولان ایران

 مترو و بی. ار. تی همچنان دور از دسترس معلولین

نویسنده: سعید ضروری
عجله و شتابزدگی در رونمایی از پروژه های شهری و بی توجهی به نیازهای افراد دارای معلولیت، جانبازان و سالمندان و موکول کردن مناسب سازی ها به آینده باعث شده است عملا استفاده از حمل و نقل شهری برای این بخش از جامعه بسیار محدود و با خطرات زیادی همراه باشد. 
هزینه مناسب سازی پروژه های شهری مخصوصا حمل و نقل عمومی مانند بی ار تی و مترو در مقایسه با هزینه اجرای پروژه اصلی بسیار ناچیز است. سال هاست وعده های نصب آسانسور و یا مناسب سازی ایستگاه های بی ار تی شنیده می شوند اما سرعت حرکت برای تحقق این شعارها و وعده ها حلزونی است و در مواردی مناسب سازی های گذشته نیز به علت در نظر نگرفتن این قشر با تغییر و تخریب مواجه شده اند که نصب کارت خوان های غیر اصولی در ایستگاه های بی ار تی نمونه این تغییرات است که عملا استفاده معلولین از بی ار تی را در تمام ایستگاه های مسقف غیر ممکن کرده است.

به نظر می رسد ضرورت مناسب سازی فضاهای عمومی بویژه حمل و نقل عمومی بر مسولین شهری آشکار نشده  است هر چند نگرانی هایی در رابطه با هرم جمعیتی کشور مطرح شده است اما بی توجهی به نیاز های افراد سالمندی که در آینده ای نه چندان دور وارد جامعه می شوند به قوت خود باقی است. با توجه به سرعت پیر شدن جمعیت دنیا، پیش بینی می شود جمعیت افراد بالای 60 سال از 11 درصد در سال 2006 به 22 درصد تا سال 2050 برسد به عبارتی جمعیت افراد مسن برای اولین بار در تاریخ بیشتر از کودکان و نوجوانان (0-14 سال) خواهد شد و به عبارتی به دو برابر خواهد رسید  و سرعت پیر شدن در کشور های در حال توسعه بیشتر از کشورهای پیشرفته است*. نبود زیر ساخت های لازم و اولویت نداشتن توجه به نیازهای اولیه افراد دارای معلولیت و سالمندان مشکلات متعددی برای این افراد در جوامع در حال توسعه ایجاد کرده است که با افزایش تعداد سالمندان لزوم توجه به نیازهای این افراد بیش از پیش اهمیت می یابد.  
در کنار مشکلات آلودگی و ازدحام جمعیت در کلان شهرها افراد معلول با هزینه های سرسام آور حمل و نقل شهری نیز دست به گریبانند؛ از سوی دیگر سرویس های ویژه حمل و نقل معلولین هم نتوانسته پاسخگوی نیاز معلولین باشد.  باور این مسله سخت است که اتوبوس های خطوط بی ار تی با وجود داشتن فضای مناسب برای استقرار ایمن ویلچر، صرفا به خاطر نصب کارت خوان در ورودی ایستگاه ها از دسترس افراد معلول خارج شده اند. در بسیاری از مسیر ها نیز به دلیل وجود پل های عابر پیاده و عدم وجود بالابر و آسانسور، استفاده از اتوبوس های تند رو برای افراد معلول غیر ممکن است و تعداد بسیار محدود بالابرهای موجود هم عموما خارج ازسرویس هستند و مدت هاست به حال خود رها شده اند.
علارغم گذشت سال ها از وعده نصب آسانسور برای ایستگاه های مترو تنها تعداد معدودی از ایستگاه ها مجهز به آسانسور هستند که این ایستگاه ها نیز در انتهای خطوط قرار دارند و نقاط پر تردد و مرکزی شهر در حال حاضر دور از دسترس معلولین هستند و نکته مهم در این رابطه استاندارد نبودن همین آسانسورهایی است نصب شده اند و در آنها دکمه ها در ارتفاع بالا قرار دارند و عملا برای افرادی که بر روی ویلچر هستند قابل استفاده نیستند. با این وجود می توان به راحتی دریافت معدود مناسب سازی های صورت گرفته در حمل و نقل عمومی سطحی بوده و کمکی به استقلال معلولین نمی کنند.
به نظر می رسد ناآگاهی، بی اطلاعی و نداشتن دانش کافی پیمانکاران و مجریان طرح های شهری در رابطه با مناسب سازی فضاهای عمومی مهمترین عامل در ایجاد محدودیت برای افراد دارای معلولیت شده است. هر چند اقداماتی برای رفع موانع شهری در برخی مناطق صورت گرفته است اما روند پیشرفت بقدری آهسته و کند است که نتایج ملموسی برای تردد ایمن اقشار آسیب پذیر در کوتاه مدت و میان مدت قابل تصور نیست. اولویت نداشتن حل مشکلات ذکر شده و نبود مدیریت واحد در مناسب سازی و نظارت بر پروژه های شهری از دیگر عوامل موثر در محرومیت افراد دارای معلولیت و سالمندان از خدمات شهری شده است. تنها می توان امیدوار بود با حذف نگاه خیریه به مسائل معلولین قانونمداری در دستور کار مسئولین شهری قرار گیرد و راه برای مشارکت افراد معلول در جامعه از این طریق هموار شود. 

منبع: مردم سالاری